• Historia Hłudna

        • Hłudno - to wieś nad potokiem Baryczką. Osada lokowana na prawie niemieckim, na terenie obecnego Hłudna, powstała  w pierwszej połowie XIX wieku. Nazwa pochodzi od ruskiego wyrazu   "hłod" (pol. głóg), lub tez od po prostu od polskiego wyrazu  "chłód". (niektóre źródła wymieniają  nazwę  "Chłodnik". Nazwę miejscowości w XV i XVI wieku pisano: 1436 Clodne, 1441 Hlodne, 1467 Hodlye, 1468 Chlodnye, 1474 Hlodna, 1497 Hlodno, 1589 Hludno. W XIX wieku wymieniano Hłudno Górne i Hłudno Dolne.
           
          W 1436 roku Jan Goligyan , jako zastępca swej żony Małgorzaty (c. Piotra Kmity) z Dynowa, procesował się przed sądem przeciw Mikołajowi Kmicie (stryj Małgorzaty) kasztelanem przemyskim. Stryj kasztelan zajął siłą  i dokonał intromisji w dobra ojczyste  Małgorzaty, przypadłe jej "prawem bliższości" po zmarłym bracie Janie Kmicie. W 1441 roku na podstawie podziału dóbr między Małgorzatą, żona Przedpełka Mościca z Wielkiego Koźmina, a jej stryjem  Mikołajem Kmitą, Mikołaj odstąpił  Małgorzacie: Bachórz, Dynów, Izdebki, Hłudno, Nozdrzec i inne wsie. Małgorzata w połowie stulecia występuje w dokumentach jako właścicielka całości dóbr dynowskich, w tym Hłudna.
          W 1446 roku starosta sanocki skazał sołtysa i kmieci z Hłudna na kary za to, że odbili poręczycielom  2 zbiegłych kmieci z Kostarowiec, zadali po dwie krwawe rany poręczycielom i pomimo że byli czterokrotnie  wezwani, nie stawili się przed sądem. W 1496 roku bracia Mikołaj i Piotr Rzeszowscy z Dynowa sprzedali w wyniku zamiany Janowi Amorowi z Tarnowa , kasztelanowi krakowskiemu, Dynów wraz z wsiami  Izdebki, Hłudno, Nozdrzec i inne wsie. W zapisce z 1508 roku wymieniona jest w Hłudnie karczma z browarem. W 1526 roku była w Hłudnie cerkiew, w której nabożeństwa odprawiał miejscowy pop.
          W 1593 roku w wyniku postawy właścicielki Hłudna, Katarzyny z Maciejowskich Wapowskiej, miejscowa cerkiew - jak i niektóre okoliczne -  została zamieniona na kościół filialny, erygowany pw. św.Marii Magdaleny. Świątynia ta była obsługiwana przez księży z parafii z Izdebkach. Los tej świątyni był niezbyt pomyślny. Z akt wizytacji biskupa Paseckiego w 1645 roku wynika, że za rządów  poprzedniego plebana w izdebkach, świątynia w Hłudnie uległa ruinie. Wizytacja biskupa  Denhoffa w 1700 roku o kościele w Hłudnie nie wspomina już wcale. Czterdzieści pięć lat później lustratorzy  bpa Sierakowskiego nie potrafili nawet uzyskać informacji, gdzie znajduje się miejsce po dawnym kościele. Dopiero w 1906 roku  wybudowano w Hłudnie  murowany neogotycki kościół pod wezwaniem św. Klary . Cztery lata później  w 1910 roku został konsekrowany.
          W 1947 roku została zburzona miejscowa cerkiew greckokatolicka z roku 1899. Będąca na jej wyposażeniu monstrancja  z połowy XIX wieku  znajduje się obecnie w kościele w Hłudnie.
          Dzięki działalności dwóch kolekcjonerów - zbieraczy starożytności : Stanisława  Oleszki z Hłudna i Adama Batora z Wesołej do europejskiej literatury archeologicznej wkroczyła dolina Baryczki, a Hłudno i Wesoła znane są na archeologicznych mapach Polski. Do najciekawszych  zabytków znalezionych w Hłudnie należą dwa miedziane topory. Dawniej znajdowały się w zbiorach Stanisława Oleszki, który ofiarował je Muzeum Okręgowemu w Rzeszowie.
          Topór I został znaleziony w grzbietowej strefie pasma wzgórz, zamykających od północnego wschodu dolinę Baryczki, na wysokości około 350 m n.p.m, około 1300 metrów na północ od kościoła. Przedmiot wyorano w 1964 roku na polu Stefana Matwijczyka. Topór ma dwa przeciwstawne ostrza, zaokrąglone pionowe i proste poziome.
          Topór II znaleziono w połowie zbocza pasma wzgórz, zamykającego od południowego zachodu dolinę Baryczki, na prawym brzegu dolinki  niewielkiego potoku rozcinającego zbocze, na wysokości około 325 m n.p.m.,  Odkrycia dokonano na terenie przysiółka Gacówki, około 770 metrów na południowy zachód od kościoła, w 1970 roku podczas kopania rowu fundamentowego pod dom Leona Matwijczyka. Topór znajdował się na  głębokości 1 metra. Wraz z nim wydobyto inny przedmiot, obecnie zaginiony , wykonany z tego samego metalu, o kształcie "kanciastej" litery S i długości około 40 cm. Topór II cechuje się łukowato wygiętym korpusem, pionowym, zwisającym w dół ostrzem oraz niesymetrycznie umieszczonym otworem do rękojeści.
          Należy wspomnieć o jeszcze jednym toporze miedzianym. Został on znaleziony około 10 km od Hłudna, obok budynku dawnego dworku w Krzemiennej, g. Dydnia i dzieki A. Rybickiemu ze Sanoka trafił do Muzeum Okręgowego w Krośnie.
          Topory z Hłudna należą do najstarszych przedmiotów metalowych na ziemiach polskich. Datowane są na późną, zwana eneolitem, fazę młodszej epoki kamienia (3000-1800 l.p.n.e.). Wywodzą się one z ośrodków produkcyjnych na Bałkanach i w Kotlinie Karpackiej i zostały uratowane dla nauki przez Stanisława Oleszkę z Hłudna.
          W Hłudnie w 1915 roku urodził się patriarcha kijowski i całej Ukrainy, Dymitrij.