26 stycznia 2018 r. w Domu Strażaka w Hłudnie odbyły się uroczyste obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Współorganizatorami wydarzenia była miejscowa szkoła, a w szczególności pani Agata Duda, GOK
w Nozdrzcu, Środowiskowy Dom Samopomocy im. Anny w Izdebkach, Towarzystwo Miłośników Ziemi Dynowsko- Brzozowskiej, Zakład Historii i Kultury Żydów
w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, IPN Oddział w Rzeszowie, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Rzeszowie, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Podkarpackie Kuratorium Oświaty, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli, Wspólnota Drzewo Oliwne.
Do organizacji uroczystości w znacznym stopniu przyczynili się także rodzice uczniów z Hłudna, a szczególnie pani Zdzisława Baran, która przygotowała wymagające kilku dni pracy tradycyjne potrawy typowe dla kuchni żydowskiej i nie tylko. Pyszności te, pięknie wykonane, przyciągały apetycznym wyglądem i kuszącymi zapachami. Pośród nich znalazł się kiszony piernik, który dojrzewał 3 tygodnie na półce, sernik z wiejskiego sera, domowe sery kozie w zalewie olejnej z ziołami, tradycyjnie pieczony domowy chleb, smalec z jabłkiem, ogórki kiszone, marynowana papryka na miodzie, jajka faszerowane pieczarkami, pasta
z makreli podana na domowym chlebie, woda źródlana z miętą z przydomowej uprawy albo do wyboru z syropem z czarnego bzu. Wszystko było przemyślnie podane
w specjalnie dobranych glinianych naczyniach, a do smalcu przygotowano nawet specjalny drewniany nóż.
Pani Irena Kipisz z Biblioteki Publicznej w Hłudnie również wykazała się olbrzymim zaangażowaniem w przygotowanie wydarzenia. Nadzorowała je na różnych etapach, służyła radą i pomocą.
Nieocenioną pomoc okazała pani Barbara Toczek, która wykonała pracochłonną, ale jakże wymowną dekorację nawiązującą do tematyki uroczystości.
Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy im. Anny w Izdebkach- pani Katarzyna Dyrda zadbała, aby publiczność mogła obejrzeć prace o tematyce żydowskiej przygotowane przez utalentowanego uczestnika ośrodka- pana Pawła Rebizaka. Zatroszczyła się także o stronę kulinarną.
Dyrektor GOK w Nozdrzcu- pan Eugeniusz Kwolek czuwał nad nagłośnieniem
i ogólną organizacją uroczystości. Nieocenioną pomoc okazała kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Nozdrzcu z siedzibą w Warze- pani Danuta Kusińska, która zawsze życzliwie i z olbrzymim zainteresowaniem odnosi się do inicjatyw promujących lokalną historię i tradycję.
Wydarzenie mogło być zorganizowane z takim rozmachem dzięki życzliwości pani Krystyny Toczek- prezes Stowarzyszenia Kobiet Wiejskich w Hłudnie, która wypożyczyła naczynia i obrusy.
Po raz kolejny mogliśmy liczyć na pomoc pana Adama Toczka- prezesa OSP
w Hłudnie, który udostępnił- przyjemną, odremontowaną, zadbaną i mogącą być wizytówką miejscowości- salę w domu strażaka.
Należy także podkreślić dużą pomoc ze strony nauczycieli ze szkoły w Hłudnie,
a w szczególności pani Bogumiły Skotnickiej i pani Karoliny Niemiec, które czuwały nad przebiegiem uroczystości i bezpieczeństwem uczniów.
Spotkanie nosiło tytuł: „Historia i kultura Żydów ziemi dynowsko-brzozowskiej naszym wspólnym dziedzictwem”.
Program uroczystości przedstawiał się następująco:
1. Przywitanie przybyłych gości: pana Dawida Ringla (jego potomkowie pochodzili
z ziemi dynowskiej), pana Matusza Mroza i pana Stanisława Janusa oraz uczestników uroczystości z Hłudna oraz Gminy Nozdrzec przez Agatę Dudę.
2. Wykład autorstwa mgr Agaty Dudy pt. „Rodziny żydowskie zamieszkujące Hłudno, Nozdrzec i Warę w latach 30-tych XX w.”
3. Wykład autorstwa dr. Krzysztofa Hajduka pt. „Społeczność żydowska na terenie żydowskiej gminy wyznaniowej z siedzibą w Dynowie do 1939 r.”
4. Prezentacja utworu muzycznego pt. „Miasteczko Bełz” w wykonaniu uczniów ze Szkoły Podstawowej w Hłudnie.
5. Spotkanie ze świadkami historii, którzy w ciepły sposób ukazali swoich kolegów, sąsiadów i pracodawców z młodzieńczych lat. Niektórzy z nich odeszli na zawsze
(p. Helena Potoczna), ale pozostawili wspomnienia, inni z uwagi na swój stan zdrowia (p. Katarzyna Toczek, p. Eugenia Szpiech, p. Maria Toczek) nie mogli być obecni na uroczystości. W związku z tym uczniowie przedstawili ich- jakże ważne
i interesujące- relacje.
6. Pan Józef Cupak- poety z Wary- zaprezentował własne utwory, których tematyka zachęca do refleksji na życiem, wartościami w niej najważniejszymi, poszanowania różnych kultur.
7. Podzielenie się wspomnieniami babci Zofii Wolan z czasów młodości przez sołtysa Hłudna- pana Stanisława Szpiecha.
8. Dzielenie się unikatowymi już wspomnieniami z lat 30-tych ubiegłego stulecia przez panią Klarę Baran i panią Janinę Kuźmik. W tym miejscu pragnę szczególnie podziękować za przybycie i niesamowitą troskę o to, aby historia Hłudna była pamiętana przez młode pokolenie i została udokumentowana. Dziękuję!
9. Obejrzenie filmu pt. „Rodzina Tagów z Hłudna” przygotowanego przez uczniów
z klasy VII na podstawie wspomnień pani Klary Baran, który dotyczył okrutnego losu żydowskiej rodziny Tagów z Hłudna podczas II wojny światowej, a jednocześnie promował walory przyrodnicze miejscowości.
10. Wystawa prac artysty Pawła Rebizaka i Izabeli Toczek- uczennicy klasy II gimnazjum w Hłudnie pt. „Obrazy przeszłości”.
11. Zabranie głosu przez panów: Dawida Ringla i Stanisława Janusa, którzy podziękowali za przygotowanie uroczystości. Pan Stanisław Janus odniósł się do motta przewodniego towarzyszącemu wydarzeniu-„Przez swoje powołanie i swą historię naród żydowski jest w szczególny sposób wybrany, aby całemu rodzajowi ludzkiemu głosić zbawczą wolę Boga. Zarazem niewyobrażalne cierpienia waszego narodu stały się straszliwym i wyrazistym świadectwem tego, jaka tragedia dokonuje się wówczas, gdy pod wpływem pychy i zuchwałej samowoli człowiek oddala się od swego Boga i Jego przykazań”.
Św. Jan Paweł II, Do Centralnej Rady Żydów,
Berlin, 12 czerwca 1996 r.-
i zaznaczył, że zło dzieje się zawsze tam, gdzie człowiek nie kieruje się przykazaniami boskimi.
Uczestnicy spotkania otrzymali pamiątkowe krzyżyki przywiezione przez pana Dawida Ringla.
11. Degustowanie się pysznościami przygotowanymi przez panią Zdzisławę Baran
i wyśmienitym żurkiem, który ugotowały panie z domu środowiskowego
w Izdebkach.
12. Rozdanie podziękowań osobom zaangażowanym w przygotowanie obchodów.
Uczestnicy spotkania zostali obdarowani specjalnie na ten cel przygotowanymi biuletynami okolicznościowymi, które zostały opracowane przez członków Stowarzyszenia „Towarzystwo Miłośników Ziemi Dynowsko-Brzozowskiej”: Agatę Dudę, Annę Kałmucką i Krzysztofa Hajduka, a wydrukowane przy wsparciu GOK
w Nozdrzcu. Stanowią one doskonałą lekcję regionalnej historii.
Agata Duda
PS
Uwieńczeniem działań związanych z realizacją X Obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu było otrzymanie imiennych podziękowań przez czterech uczniów klasy VII Szkoły Podstawowej im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Hłudnie za uczestnictwo
w projekcie dotyczącym realizacji przez młodzież szkolną filmów pt. „Materialne
i niematerialne ślady ludności żydowskiej w mojej miejscowości”. Na tę okoliczność uczniowie pod kierunkiem mgr Agaty Dudy przygotowali film pt. „Rodzina Tagów
z Hłudna” w wersji polsko-angielskiej. Na dyplomach widnieją podziękowania za wielkie zaangażowanie w realizację obchodów, co przyczyniło się do poznania przez młodzież lokalnej kultury i historii ludności żydowskiej oraz jej rozpowszechniania. Zostały podpisane przez Podkarpackiego Kuratora Oświaty- panią Małgorzatę Rauch
i profesora nadzwyczajnego doktora habilitowanego- pana Wacława Wierzbieńca.